AFSCHRIFT van enen BRIEF van den heer HUMBOLDT aan den heer BARON van FORELL, Minister Plenipotentiaris van den Keurvorst van Saxen, aan het Hof van Spanje, Geschreven uit Caracas den 3den February 1800. Mynheer de Baron! Behalven de brieven, welke ik u door middel van den Pizarro, van het Fregat el Roy, en van een klein vaartuig van Cadix, heb zoeken te doen toekomen, tracht ik reeds weder u met dezen brief lastig te vallen. Ik weet hoe weinig staat men, in enen tyd, in welken alle de Zeeen met vyandelyke Schepen bedekt zyn, op de briefwisseling kan maken: ik weet hoe veel belang gy in den goeden uitslag van mynen arbeid stelt, en met he veel toegevenheid gy alles, wat van my komt, ontfangt. Aan u, myn waardige Vriend! ben ik de gelukkige omstandigheden, in welke ik my beyind, verschuldigt -- aan u zal het Publiek het geringe nat, 't welk mogelyk uit deze reize naar de Indien voortvloeijen zal, verschuldigt zyn. Terwyl ik den groten Oceaan, die de beroerde van de stille waereld afzondert, bevoer -- terwyl ik my aan de barre oevers der Guarapicke, en midden in de oude Bosschen, welke de dalen van Tumeriquiri bedekken, bevond, was uw aandenken my altoos aanwezig. De mensch is tot dankbaarheid geboren, en de Natuurkundige, die de wetten der Natuur beöeffent, heeft, boven anderen, drangredenen om dankbaar te zyn. 'Er zyn naauwlyks 3 weken verlopen, sedert myn laatste brief vertrokken is: maar ik vrees zo zeer, dat dezelve misschien verloren zal raken, dat ik het wagen zal te herhalen, 't geen ik u reeds meermalen gemeld heb. -- Zonder Secretaris zynde, heb ik den moed niet, om (gelyk men hier gewoon is) enen en denzelfden brief tot viermalen toe afteschryven. Verschoon my derhalven, Mynheer de Baron! indien onder andere bewoordingen het wezen myner briefwisseling dikwyls het zelfde is. Hoe meer wy binnen in de Chaymas Missten zyn doorgedrongen, hoc minder berouw wy hebben, dat wy niet regtstreeksen naar de Havana gegaan zyn. Hoe was het mogelyk, zo digt by de kust van Paria -- by de wonderen van den Oronoco -- by die onmetelyken bergketen (Cordillere), welke zich van Quito Oostwaarts tot Caroupano uitstrekt -- by die statelyke groeijing, welke ons Jacquin in zyne werken beschreven heest, te zyn -- en 'er zich van te verwyderen met een Packet, die zich maar 3 dagen te Cumana ophoudt! Daar ik ene zeer aanmerkelyke som gereed geld by my had, daar de vriendschap van den achtingswaardigen Governeur, den Scheeps-Kapitein D. Vicente Emparan, my het grootste gemak bezorgde, daar ik tevens vreesde door de besmetting ener kwaadaartige koorts, welke na onze komst tusschen de keerkringen, op ons Schip heerschte, aangedaan te zullen worden; besloot ik op ene kust te blyven, alwaar ik van wegens het gezonde Climaat, en afwezenheid van regen, aanstonds konde beginnen te werken; terwyl ik op het Eiland Cuba dit nog 3 maanden zoude hebben moeten uitstellen. Waarom konde gy, myn waarde Vriend! die, niettegenstaande de hoflucht, zulk een waar belang in de werken der Natuur stelt, met ons de gevoelens van bewondering en genot niet delen, waar van wy doordrongen wierden, toen wy voor de eerste maal dezen bezielden grond van Zuid-Amerika betraden? Indien wy in de Havana of te Caracas gekomen waren, zouden wy overal voetsporen van Europeaansche beschaving hebben aangetroffen, maar in de Golf van Cariaco, aan welke de wilde Indianen der moerassen (Guaraunos del Arco) tot op 15 mylen afstand naderen, kondigt alles nog de heerschappy der Natuur aan. De Tygers, de Crocodillen, de Apen zelve schrikken niet voor den Mensch; de kostbaarste Bomen, de Guajacan's, de Mahagony's, de Brasilie-, de Campeche-hout-bomen, de Crispa's (Kina) strekken tot aan de kust toe en maken, door derzelver saamgevlogtene takken, somtyds het landen moeilyk. De wateren en de lucht zyn vervult met de zeldzaamste Vogelen. -- Van de Bo's af, die een Paard opeten, tot aan de Colibri toe, die op den kelk ener bloem rusten, zegt ons alles hier hoe groot, hoe vermogend en tevens hoe goed, de Natuur is. Na dat wy sedert 6 maanden de Corunna verlaten hebben, genieten myn reisgenoot en ik de beste gezondheid. Wy zyn thans reeds genoeg aan het Climaat gewoon, om te zien, dat een Europeaan in deze landen met voorzigtigheid byna even zo veel kan reizen, als in Europa. Wy hebben het geluk gehad, dat wy, na ons vertrek uit Madrid, geen een instrument gebroken hebben; zelfs de teerste, de Barometers, de Hygrometers, de Cyanometers, het inclinatie Compas, de Scheikundige toestel ter ontleding der dampkringslucht, zyn bestendig in gebruik geweest, 't zy gedurende onze overvaart (in welke ons de achtingwaardige Ridder Clavijo alle bedenkelyk gemak bezorgd heeft) 't zy terwyl wy met Muilezels in de hoge Cordilleras reisden. Bonpland heeft enen onbegrypelyken yver en werkzaamheid getoond. -- Meer dan 6000 gedroogde planten (wanneer men der de dubbele byrekent) 600 naauwkeurige beschryvingen van belangryke of nieuwe planten, insecten, veel hoorns en schulpen, Barometrische of Trigonometrische bepalingen van de hoge bergketen, Geologische beschryvingen, een tamelyk uitgebreidde Astronomische arbeid over de lengte en breedte der plaatsen, waarnemingen van de immersien en emersien der satelliten, en van de Zon-Eclips, die den 28sten October te zien geweest is, (deszelfs einde is te Cumana in middelbaren tyd geweest te 2 uren 14' 22") proeven over de magnetischen inclinatien en declinatien, over de lengte van den slinger, over de warmte, de veerkracht, de doorschynendheid, de vogtigheid, de electrische lading, de hoeveelheid zuurstof van den dampkring, een vyftigtal tekeningen betrekkelyk de ontleding van planten en schulpdieren - deze zyn de vrugten van onzen arbeid in de Provintie van Cumana geweest. -- Ik heb aan den Hr. d'Urquijo geschreven en neem de vryheid u te verzoeken hem op nieuw te verzekeren, dat ik de goedheid, met welke alle Koninglyke Officieren myne letterkundige uitstappen bevorderen, niet genoeg kan roemen. Wy spreken reeds zo vlug Spaansch, dat het ons gene moeite kost, een gesprek van enige uren gaande te houden: ik bewonder, in de inwoners dezer afgelegene landstreken, die gulle oprechtheid (loyaute) die eenvoudigheid van karakter, dat mengzel van styf heid en goedwilligheid, welke altoos de Spaansche Natie onderscheiden hebben: indien al de kundigheden weinig verspreid zyn, de onzedelykheid is het des te minder. -- Veertig mylen van de kust, in de bergen van Guanaguana, hebben wy woningen aangetroffen, welker bezitters zelfs van het aanzyn van myn vaderland onkundig waren. Hoe zal ik u de aandoenlyke gastvryheid, met welke men ons behandeld heeft, afschilderen! Men scheidt, na een verblyf van 4 dagen, van elkander, als of men zyn gehele leven te zamen had doorgebragt. Hoe langer ik in de Spaansche volkplantingen leef, hoe meer genoegen ik 'er in schep: wanneer ik eenmaal in Europa zal te rug gekeert zyn, zal ik moeite hebben om my te ontspanjaarden. -- Wy hebben, niettegenstaande den regentyd, alleraangenaamste reizen naar de kust van Paria, naar de Zendingen der Capucynen by de Chaymas en Guaraunos- Indianen gedaan, nimmer heeft enig Natuurkundige in deze missien geweest. Wy hebben 'er ene menigte nieuwe planten en nieuwe soorten van palmbomen ontdekt. Wy hebben den top van den Tumeriguiri beklommen, en zyn nedergedaalt in de Cueva del Guacharo, ene onmetelyke spelonk, die door duizende nagtvogelen (ene nieuwe soort van Caprimulgus Linn. ) bewoond wordt. Niets kan statelyker zyn dan de ingang dezer spelonk, die door de schoonste planten omkranst wordt. 'Er komt ene tamelyk grote rivier uit voort. Het binnenfte klinkt van het doodsch geschrei der vogels. Dit is de Acheron der Chaymas Indianen, want volgens de Mythologie dezer volken, en der Indianen van den Oronoco, gaat de ziel der overledenen, naar de Cueva -- naar de Guacharo gaan, betekent in hunne taal, sterven. Wy hebben byna 14 dagen in de valey van Caripe doorgebragt, zy legt 952 Varas Cast. boven hot waterpas der Zee. Dit is ene valey, die door naakte Indianen en zwarte Apen met rode baarden bewoond wordt. De Capucynen in het klooster, en de Zendelingen onder de half wilde Indianen, hebben ons met goedheid en beleefdheid overladen. Wy hopen, na ons 2 maanden in deze grote Stad, waar in de Europeaansche weelde reeds zeer sterk doorgedrongen is, te hebben opgehouden, doortedringen in het binnenste van het land, in Varinas, en Sierra nevada de Merida, vervolgens de rio Apure en de Orenoco aftezakken tot aan Angostura in Guyana, om door la Villa del Pao naar Cumana te rug te keren, en 'er de Packet van Mey aftewagten, die, indien de Crocodillen van Caziguiare ons niet vooraf verslonden hebben, ons naar de Havana zal brengen. -- Een onzer vrienden, Vader Andujar, een Capucyn, zal ons verzellen; want wy zullen na Apure niets vinden dan Indianen en Missionarissen. De Spanjaarden mogen niet in de Missien komen. Wy genieten ene zeer byzondere bescherming van den Bisschop, van den Vader Guardiaan, van de Osserranti en den Prefect der Capucynen. Deze brief is reeds veel te lang, om verloren te gaan en in het water geworpen te worden: maar hoe zoude ik aan den Baron van Forell durven schryven, zonder een woord van Geognosie te melden! Ik heb schone bouwstoffen verzameld voor myn werk ueber schichtung und lagerung der gebirgsmassen. Welke regelmatige constructie, welke analogie van vorming heerscht 'er in alle de Zonen -- op 10° breette hellen de oorsprongelyke lagen der bergen (gelyk van den St. Gothard, in Silesien, en in de Pyreneen) naar het Noordwesten. Zuid-Amerika is een Schier-Eiland, dat onmetelyk boven het waterpas der Zee verheven is. -- Los Planos, vlaktens die zich van Varinas tot aan Buenos-Ayres uitstrekken, en op de welke de hemel den Horizon uitmaakt, hebben tot 800 of 900 Varas Caft. hoogte. Ik geloof, dat zy zich op de Zuiderbreette van 15° tot 1400 Voras verheffen, en dat zy trapsgewyze boven elkander verhevene platte bergen vormen, gelyk de vlakte van Thibet, en 't geen men in Afrika woestynen noemt. De hoge Cordillera (een tak van die van Popayan en Quito) nadert meer tot de kust, dan zy zich naar het Westen uitstrekt. Zy bestaat uit gebladerde Granit, die hier, gelyk in Zwitserland, gemengt is met groenen Speksteen, met glimmeragtige schiefer, met ene oneindige menigte Granaten, met magnetisch yzer (te Caracas) en oorspronglyke leisteen. Ik heb sporen van Syenit en van de oorspronglyke vorming van Grünstein gevonden, gelyk ook een innig mengzel van veldspath en hoornsteen in glimmeragtigen schiefersteen, die de overgang van Talkschiefer tot Thonschiefer maakt: in deze oorspronglyke rotzen vindt men, gelyk in Europa, ondergeschikte lagen van byna oorspronglyken digten kalksteen, maar met aderen van kalkspath, die denzelve altoos kenschetsen; lagen quarts, met een weinig Cyanit te Maniquares, en ene koperertz-vorming te Chacao-Aroa. De oorspronglyke bergketen, die te Merida en la Santa Martha nog met sneeuw bedekt is, en in de Provintie van Carcacas nog 3000 Vares hoogte heest, daalt onbegrypelyk schielyk, naar mate zy zich meer naar het Oosten uitstrekt. De bergen, die uit glimmeragtigen schiefer bestaan, hebben in de Provintie van Cumana maar 600 of 700 Vares hoogte. Zy volgen de landengte, welke de golf van Cariaco van den Oceaan afscheidt, en eindigen by de monden der Dragon, aan het Eiland Triniteit. By de Punta Araja is de oorspronglyke bergketen gene twee mylen meer breed, en men kent 'er genen arm der Colossale bergen van Quito meer aan. Wanneer men het binnenste van den golf van Mexico en van dat gedeelte der Margueriten, 't welk men Macanao noemt, onderzoekt, voelt men zich genegen om te geloven, dat van Cabo Codera af de oorspronglyke bergketen eertyds meer Noord-Oostwaards ging, en dat by de grote Catastrophe, waar door de Golf ontstond, het tegenovergelegene gedeelte der bergketen te Cumana, verstoord geworden is. Het is ten minsten zeker, dat tegenwoordig de secondaire bergketen in de Provintien van Nieuw Barcelona en Nieuw Andaluzien, 3 of 4 maal meer boven het waterpas der Zee verheven is, dan de oorspronglyke keten. De hoogste toppen dezer twede bergketen zyn, volgens myne afmetingen, de Brigantin, de Guachara, de Cocollar en vooral de Tumiriguiri, van welken de Cucurucho, die uit zandsteen en met oorspronglyken kalksteen bestaat, 2244 Vares hoog is. De gehele bergketen behoudt lang ene hoogte van 1200-1500 Vares; zy daalt zeer schielyk naar bet Noorden (den Oceaan) maar langzaam en allengskens naar het Zuiden, naar de Planos van Maturin, Tereczen, die, gelyk alle de vlakten van Amerika, meer dan 2000 voeten hoog zyn. -- De mineralen van ene secondaire vorming, zyn (om met die, welke onmiddelyk op den oorspronglyken leisteen rusten, te beginnen) a. de kalksteen der hoge Alpen, die blaauw en digt is, somtyds in het fynkorlige overgaat, gene schelpen door zyne gehele massa verspreid heeft, maar in welken deze in byzondere lagen, op de hoogste toppen, verzameld zyn. -- Men onderkent aan de gedaante dezer bergen, aan hunne onregelmatige en gedraaide lagen, die zelfde kalkaartige vorming, die in een groot gedeelte der Pyreneen, der Apenynen, der Zwitsersche Alpen, der Tyrolsche, Salzburgsche en Stiermarksche bergen gevonden wordt - met een woord, alles, wat ik in de hoge bergketens van Europa gevonden heb -- dit is de middel-kalksteen van Fichtel. Maar het meest onderscheidende karakter, waar door de Natuur deze vorming heeft onderscheiden -- het karakter waar aan ik ontdekt heb, dat de Alpen-kalksteen volstrekt eenzelvig is met den zogenaamden Zechstein der Saxen, is daar in gelegen, dat men in den Zwitserschen Alpen-kalksteen, even als in dien van den Tumiriquiri in Zuid- Amerika, lagen mergelschiefer en koperschieser vind -- deze lagen zyn in de bergketen van Nieuw-Andalusien van een tot 3 halve roeden (toises) dik -- zy bestaan uit een innig mengsel van kalk-, klei- en aluin-aarde, 't welk door ene grote hoeveelheid koolstof gekleurd wordt. Wanneer ik deze lagen aan de Zon blootstel, worden zy wit en geven my koolstof houdende-waterstof. -- Zy bevatten koper-pyriten en somtyds ook Petroleum. -- In enen berg, die 100 halve roeden hoog is, vindt men somtyds tot 10 of 12 van deze lagen mergelschiefer, juist gelyk in het dal van Lutschinen en van het Grindelwald. Somtyds (gelyk te Cuchilla de Guanaguana el purgatorio) gaan zy over in lagen Flözthonschiefer, welke met dien van Scheidek in Zwitserland overeenkomt. De kalksteen zelf bevat voetsporen van bruin yzerertz (gelyk in het Stazlithal) en grote holen, waar uit Rivieren ontspringen. In deze holen heb ik nog gene gegravene beenderen of phophorzure kalk ontdekt. -- De viervoetige dieren schynen van lateren oorsprong te zyn dan deze kalksteen. Maar 't geen zeer byzonder is (hoewel het overeenkomst heeft met de Boraciten en Quartz-krystallen, die men in den gyps van Luneburg en Burgtonna in Saxen vindt) ik heb ver van alle aderen (filon's) en van alle heterogene lagen midden in den Alpen-kalksteen zeer fraaie bergkrystallen ingewassen gevonden. Deze krystallen zyn zo zeldzaam, dat een grote berg (de Cuchivano) 'er misschien niet meer dan 4 of 5 bevat. Zy zyn zonder droezen in de massa bevat (empatees) gelyk de veldspath in de porphyren. -- b. ene zeer versche Zandsteen vorming, welke op den Alpen-kalksteen rust. Dit is ene samenhoping van schelpen, van kiezelstenen, quartz en niet oorspronglyken kalksteen (gelyk by Montserrat in Catalonien) welke door koolstoßure kalk aan elkander gelymd zyn. Men kan zich gemaklyk omtrent deze zandsteen-vorming bedriegen, daar zy lagen bevat, die, op de diepte van 30 halve roeden, byna zuivere kalsteen schynen te zyn. Wanneer men echter dezen naauwkeuriger beschouwt, outmoet men enige quarts keitjes in de massa, en deze zelfde lagen vervolgende, ziet men allengskens de kalkaartige basis verdwynen, en de keitjes zodanig toenemen, dat men eindelyk niets dan ene kieselaartige breccia gewaar wordt. Dit is hier dezelsde zandsteen als 'er in la Mancha en het Koningryk Leon gevonden wordt, of als die van Aranjuez, waar over gy zulke vernuftige waarnemingen hebt medegedeeld. Digter by de Golf van Mexico en zelfs op sommige Eilanden, welker structuur wy hebben kunnen onderzoeken (Cabagua, Coche, Marguerite, misschien ook Tabago) bevat deze zandsteen ene waereld van Conchylien, stukken madreporen, meandriten, celkoralen, een halve cubiek voet groot. Over de verdeling dezer Conchylien kan men zeer fraaie waarnemingen maken; ik vergenoege my 2 zaken optegeven, die vry wat tegen de, in Duitschland aangenomene, denkbeelden aanlopen: voor eerst, dat het grootste deel der versteende Conchylien van deze Zuid-Amerikasche kust, tot dezelfde soort behoren, als die, welke wy in de Golf zelve verzameld hebben; en ten tweden, dat ik gedurende de ebbe duidelyk gezien heb, dat in de lagen zandsteen, welke den bodem van den Oceaan uitmaken, de zoetwater Conchylien met die der Zee vermengd zyn. -- Ik heb nog gene Ammoniten en Belemniten kunnen ontdekken. Daar de wateren de landen, onder den AEquator gelegen, van wegen de rotatie en middenpunt-vliedende kragt, langer bedekt hebben, zyn dan deze zelfde landen daarom van een latere vorming? -- c. ene vorming van (sal gemmae) steenzout -- ik verenig onder dezen naam die zelfstandigheden, welke ik in Polen, in Engeland, in Tyrol, in Bex en in Spanje altoos verenigd gevonden heb, den salzthon (zoutzure klei) den waren moedersteen van het steenzout, welke 't zelve over de gehele aarde, gelyk de schieferthon de steenkolen, verzelt: (deze soort van klei is den Mineralogisten weinig bekend, maar heeft in alle tyden den Mynwerker in het zoeken naar het steenzout geleid, zy is een mengsel van aluin en kiezelaarde, een weinig kalk en veel magnesia, 't geen wegens de koolstof houdende waterstof, die het bevat, grys of bruin is, en noodlottige eigenschep in enen hogen graad bezit, dat het de dampkringlucht zeer volkomen en in weinige dagen ontleedt) -- den gyps, 't zy in massa, of lenticulair, en het steenzont. Deze zoutagtige kley, zo ongemeen ryk in Popayan en Quito, in de Oostlyke Provintien ( Nieuw Barcelona en Nieuw Andalusien) zo arm, dat men 'er met moeite door het Microscoop het zout in ontdekt. -- Zy bevat meer dan 0,3 petroleum, waar uit de brounen van Brea, la Trenite en Buen Pastor op de kust van Paria ontstaan, gelyk ook in de Golf van Cariaco zelve, welke Golf, volgens de Geologische overlevering der Gucaigery Indianen, door ene aardbeving gevormd is, en nog gemeenschap schynt te hebben met de Volcanen van Cumacatar, die zwavel, waterstof gas, en warme, zwavelig waterstof houdende, wateren, uitwerpen. In den omtrek van de Golf zyn de aardbevingen het sterkst ... Wy hebben in de maand November te Cumana zeer sterke schokken ondervonden, welke de magnetische inclinatie verandert hebben. Voor de aardbeving van den 4 November was zy 44° 20' nieuwe verdeling, na dezelve 43° 35'. Men moet aanmerken, dat de aardbevingen niet komen, dan na het einde der regens, dat dan de holen van den Cuchivano in den nacht waterstof-gaz ontlasten, 't welk men op 100 halve roeden hoogte ziet lichten. -- Het is zeer waarschynlyk, dat de ontleding van het water, in den mergelschiefer, die vol pyriten is, en koolstof houdende waterstof bevat, ene voorname rol in deze verschynzelen speelt. De Stad Cumana legt nog sedert 2 jaren in hare puinhopen. Op de moeilyke en gevaarlyke reis, welke wy naar de Silla de Caracas gedaan hebben, en in verscheidene andere uitstappen, hebben wy vele zaden en mineralien (zeer kleine krystallen van Titaneums, kruissteen, welke met den Spaanschen overeenkomt, groensteen, graniet rotzen enz.) verzameld: welke ik hier van daan voor den Tuin en het Kabinet van zyne Catholique Majesteit zal afzenden. ---- Ene andere bezending zal ik van Cumana doen, van waar ik insgelyks ene uitgebreidere Verhandeling over de vorming van den Aardkloot, in dit gedeelte der waereld, zal afzenden. ---- Indien uw schoon werk over de Mineralogie van Spanje, gedurende myne afwezenheid, zoude uitkomen, geve ik u volkomen vryheid, om van myne geringe waarnemingen gebruik te maken. ---- Ik zoude ten uittersten gelukkig zyn, indien ik iets ter bereiking van zulk een belangryk oogmerk konde toebrengen. Ik verzoek u, Mynheer de Baron! van mynen onderdanigsten dienst te willen aanbieden aan Mynheer den Ridder d'Urquijo, aan wien ik den 3den Augustus, 29sten September en 24sten November geschreven heb, en den waardigen Dr. Joseph Clavijo, benevens de Hrn. Hergen, Proust, Pertsch, Tribolet en Talacger, hartelyk te willen groeten. Indien men te Madrid weet, waar myn Broeder zich ophoudt, verzoek ik den Heer Tribolet vriendelyk, my de beleesdheid te willen bewyzen, van hem berigt te geven van dezen brief, en van den gelukkigen voortgang myner onderneming. ---- Ik stel zo weinig vertrouwen in de brieven, die men van hier schryft, dat ik geloof, dat 'er naauwlyks een van vier in behouden haven komt. Ik zende alle de Mineralen, welke ik bezit, aan het Kabinet van den Koning -- ik behoude niets voor my. -- Ik geloof niet onbescheiden te zullen zyn, indien ik de Hrn. Clavijo en Hergen verzoek, zo zy dubbelde stukken of voorwerpen, die hun minder belangryk voorkomen, in myne bezendingen vinden, die wel voor my te willen bewaren. -- Het zal my eenmaal zeer aangenaam zyn, ten minsten enige staaltjes te bezitten uit een land, waar in men met zo veel ongemak reist. Verzeker den Abt Cavanilles, van onze vriendschap, wy hebben hem van Cumana geschreven, en zullen hem, by onze terugkomst van den Oronoco, in Mey of Juny, ene fraaie verzameling planten zenden. Ik hoop, dat gy de kleine verzameling van Volcanische producten, welke ik voor het Kabinet des Konings, van Orotava, bestemt heb, reeds zult ontfangen hebben. Onze oude vriend, de Hr. le Gros, welke in den Botanischen Tuin van den Marquis de Navar woonde, heeft dit op zich genomen. Hy stond op het punt, om zelve naar Madrid te vertrekken, en indien zyne reis uitgesteld mogt zyn, zullen enige letteren aan den Marquis de Navar te Liguna, voldoen, om deze verzameling te krygen en nog ene veel fraaiere, daar de Hr. le Gros zo kundig als dienstvaardig is. Bonpland verzoekt my u zynen dienst aan te bieden, en ik hoop, dat gy de betuigingen der sterkste erkentelykheid en onveranderlykste vriendschap, wel zult willen aannemen, met welke ik de eer heb te zyn enz. Caracas, den 3den Febr. 1800. (was get.) Humbold. PS. Indien gy naar Saxen schryft , zult gy my wel in het aandenken van den Baron van Raeknitz willen aanbevelen, en hem een woord van mynen arbeid melden.